28.01.2022 -
De nationale schuld breekt alle records. Dit heeft nauwelijks gevolgen - dankzij de centrale bank. Hoe de staten van Europa kredietwaardig blijven dankzij "schuldrecycling".
Een mooi bedrag dat nog eens aanzienlijk zou moeten stijgen. 2.573.468.400.000 euro was de schuld van Italië eind 2020. Even later, in februari 2021, nam Mario Draghi, voorheen president van de Europese Centrale Bank, het roer over als Italiaanse premier.
Draghi erfde de op één na grootste schuldenberg in de eurozone. In absolute cijfers lag Frankrijk voor, waar de staatsschuld op dat moment in totaal 2.649 miljard euro bedroeg. In verhouding tot het bruto binnenlands product (BBP) kwam Italië op de tweede plaats na Griekenland. De overheidsschuld van Italië bedroeg bijvoorbeeld 156 procent van het bbp, terwijl de overheidsschuld van Griekenland eind 2020 206 procent van het bbp bedroeg.
De schuldenbergen waren vorig jaar al een reden tot bezorgdheid, zou men denken. Reden voor politieke hervormingen, een evenwichtig begrotingsbeleid op lange termijn. Maar het liep anders, de nieuwe premier van Italië legde destijds als ECB-president de basis voor een buitengewone houdbaarheid van de schuldenlast van de eurolanden.
De onafhankelijkheid van de Europese Centrale Bank (ECB) is vastgelegd in het Verdrag over de werking van de Europese Unie en in de Statuten van het Europees Stelsel van Centrale Banken. Een centraal onderdeel van de onafhankelijkheid is dat het monetaire beleid de overheidsfinanciën niet rechtstreeks mag financieren. Met reden, want anders zou het gevaar van verkeerd gerichte prikkels groot zijn.
Een uitgesproken toenadering tussen centrale banken en begrotingsbeleid is al vele decennia onwenselijk. Het feit dat Mario Draghi, die vanaf november 2011 acht jaar lang het ambt van president van de ECB heeft bekleed, is overgestapt naar het begrotingsbeleid en nu optreedt als premier van Italië, is op zijn zachtst gezegd een pikant detail. Niet in de laatste plaats omdat hij niet zomaar een ECB-president was. Draghi nam het roer over midden in de eurocrisis en begon in januari 2015 voor miljarden aan staatsobligaties op te kopen. Onder zijn leiding is de voorraad Italiaanse staatsobligaties van de Italiaanse centrale bank Banca d'Italia met ruim 300 miljard euro gestegen tot iets meer dan 400 miljard euro aan het eind van zijn termijn.
Draghi's opvolgster Christine Lagarde, die op 1 november 2019 het roer overnam, hoefde aan het begin van de pandemie alleen maar de gereedschapskist van haar voorganger te reactiveren om met monetair beleid alles in het werk te stellen om de Corona-crisis economisch te bestrijden. Als gevolg daarvan bezat de Banca d'Italia eind oktober vorig jaar voor 664 miljard euro aan Italiaans overheidspapier (zie grafiek). Dit kwam overeen met 24,5 procent van de totale Italiaanse overheidsschuld.
Omdat het Eurosysteem momenteel meer staatsobligaties opkoopt en waarschijnlijk pas op zijn vroegst in 2025 zal beginnen met het herbeleggen van een deel van de vervallende staatsobligatiebezittingen, komt de schuldenberg van de eurolanden hierdoor de facto onder druk te staan. Immers, de rentebetalingen op de staatsschuld genereren rente -inkomsten voor de centrale banken, die in de vorm van winstuitkeringen naar de staten kunnen terugvloeien.
Een perfecte circulaire economie vanuit het oogpunt van de staten: "schuldrecycling", om het zo maar te zeggen. Schuldrecycling leidt vervolgens ook tot een aanzienlijke verlaging van de schuldquote van de eurolanden indien de door het Eurosysteem aangehouden overheidsobligaties in mindering worden gebracht op de overheidsschuld.
Volgens deze berekening zou Spanje bijvoorbeeld zijn schuld in verhouding tot het bbp niet in 2020, maar in 2014 hebben zien oplopen. Op dat ogenblik bedroeg de "nettoschuld" (brutoschuld min de door de centrale bank aangehouden staatsobligaties) 97% van het BBP. Eind 2020 bedroeg zij daarentegen "slechts" 92% van het bbp - aanzienlijk minder dan de meest recent daadwerkelijk gerapporteerde overheidsschuld van 120% van het bbp (zie grafiek).
Bovendien is het renteniveau vandaag aanzienlijk lager dan in 2014. Terwijl een Spaanse tienjarige staatsobligatie in 2014 soms meer dan drie procent opbracht, bedragen de jaarlijkse rentebetalingen nu minder dan één procent.
De houdbaarheid van de schuld van veel landen is momenteel dan ook veel groter dan enkele jaren geleden. In het licht van de begeleidende monetaire beleidsomstandigheden lijken de schuldenrecords die tijdens de pandemie werden opgetekend dan ook bijna "onschuldig". Het valt nog te bezien hoe lang het expansieve monetaire beleid, dat uiteindelijk ook een verkapt begrotingsbeleid is, zal worden voortgezet. Risico's en neveneffecten kunnen niet worden uitgesloten - waaronder inflatie en negatieve reële rentetarieven voor spaarders.
JURIDISCHE INFORMATIE
Dit document dient onder meer als marketingmateriaal.
De informatie in dit document en de meningen die erin worden geuit, weerspiegelen de standpunten van Flossbach von Storch Invest S.A. op het moment van publicatie en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Informatie over toekomstgerichte uitspraken weerspiegelt de opvattingen en toekomstverwachtingen van Flossbach von Storch Invest S.A. Desalniettemin kunnen de feitelijke ontwikkelingen en resultaten aanzienlijk afwijken van de verwachtingen. Alle informatie is met zorg samengesteld. Er kan echter geen garantie worden gegeven voor de juistheid en volledigheid. De waarde van een belegging kan dalen of stijgen en het is mogelijk dat u het geïnvesteerde bedrag niet terugkrijgt.
In het verleden behaalde resultaten zijn geen betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten.
Dit is geen aanbod om effecten te kopen of erop in te schrijven. De informatie en de schattingen in dit document vormen geen beleggingsadvies. De waarde van elke belegging kan dalen of stijgen en het is mogelijk dat u het ingelegde bedrag niet terugkrijgt. Voordat u een mogelijke investering doet, moet u met uw adviseur overleggen.
De informatie is onderworpen aan copyright, handelsmerk en industriële eigendomsrechten. Vermenigvuldiging, distributie, het beschikbaar stellen voor het ophalen of het online beschikbaar stellen van de video (overdracht naar andere websites), geheel of gedeeltelijk, in gewijzigde of ongewijzigde vorm, is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van Floosbach von Storch Invest S.A.. De omvang van de toestemming moet dan in acht worden genomen en er moet worden verwezen naar de herkomst van de reproductie en de rechten van Flossbach von Storch Invest S.A.
© 2023 Flossbach von Storch . Alle rechten voorbehouden .
Nederlands 
