“Ook een vermogen heeft een immuniteitssysteem”

Een virus zet de wereld wekenlang stil. In dit interview spreekt Bert Flossbach over gezondheid, de economie, overheden, centrale banken en de gevolgen voor beleggers.

Is Covid-19 overschat?
Bert Flossbach: Nee. Het virus zal de wereld waarschijnlijk voor enorme uitdagingen stellen, mogelijk de grootste sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Op welke manier?
Laten we de economische kant eens bekijken: de schade die wordt veroorzaakt door een lockdown gedurende enkele weken is enorm - voor veel van de getroffen bedrijven, voor elke individuele ondernemer en werknemer en dus voor de economie als geheel. De recessie waar we mee te maken hebben zal daarom waarschijnlijk veel ernstiger zijn dan de economische terugval als gevolg van de financiële crisis.

U verwacht dus niet dat de economie zich snel zal herstellen en dat de trend de vorm van een "V" zal aannemen?
Nee, zo snel zal het niet gaan. Eerder een "U".

Op de beurzen stortten de koersen in zeer korte tijd in en herstelden zich in sommige gevallen al gedeeltelijk. Is het ergste al achter de rug op de financiële markten?
Wij verwachten dat de komende maanden zeer wisselvallig zullen zijn. Aangezien we moeten vrezen voor een massale ineenstorting van de wereldwijde economische productie, waarbij veel bedrijven failliet gaan en veel banen worden geschrapt, is de kans dat de markt snel terugkeert naar oude hoogten eerder klein.

Hoe heeft u concreet gereageerd op de koersdaling?
Al voor de correctie waren we voorzichtiger vanwege de deels sterk gestegen beurswaarderingen en hadden we cash opgebouwd. Toen de situatie in Italië escaleerde en het voor ons te voorzien was dat de maatregelen om het virus in te dammen ook in Europa tot een enorme economische terugval zouden leiden, hebben we in de laatste week van februari een groot deel van de portefeuille afgedekt met futures.

Heeft dit zich vertaald in de rendementen van de portefeuilles?
Ook wij hebben de storm op de markten gevoeld. Onze beleggingsfilosofie op basis van diversificatie en kwaliteit is echter een goede bescherming tegen de crisis gebleken. In vergelijking met de relevante indices hebben we de terugval aanzienlijk kunnen beperken.

Heeft u dan tegen lagere koersen weer bijgekocht?
Dat hebben we gedaan, maar in eerste instantie alleen zeer selectief, d.w.z. alleen bepaalde investeringen of bedrijven.

Waar heeft u bijvoorbeeld bijzondere aandacht aan besteed bij de selectie van individuele aandelen?
Op de kwaliteit van de balans van een onderneming. Dat is van bijzonder belang in een diepe recessie. Zelfs zogenaamd veilige bedrijfsmodellen werden en worden in twijfel getrokken door de corona lockdown en de gevolgen daarvan; talrijke dividendbetalingen, maar ook huurbetalingen, werden geannuleerd.

Hoe zit het met obligaties?
Ook hier geldt: kwaliteitscertificaat - verplicht -. Beleggers die uitsluitend vertrouwen op de ratings van de ratingbureaus kunnen in de loop van de corona-crisis nog steeds voor onaangename verrassingen komen te staan, vergelijkbaar met die van de financiële crisis van 2008/2009, behalve dat het dit keer niet gaat om verpakte hypothecaire obligaties die een probleem zouden kunnen worden, maar om verpakte bedrijfsleningen, de zogenaamde CLO's. We hadden de slapende risico's hier beschreven in ons kapitaalmarktrapport over het derde kwartaal van 2019.

Hoe lang denkt u dat het zal duren om de pandemie in te dammen?
Een dergelijke prognose gaat gepaard met grote onzekerheid, vooral omdat het risico op nieuwe uitbraken altijd aanwezig blijft. Daarom is het zo belangrijk om zo snel mogelijk een vaccin te hebben. Het zou de angst voor een nieuwe besmettingsgolf wegnemen. Het vertrouwen zou terugkeren en de mensen zouden met meer optimisme naar de toekomst kunnen kijken.

Hoe beoordeelt u het crisismanagement van de politiek in de afgelopen weken?
Ik verkies geen oordeel te vellen. De verantwoordelijke politici zijn in ieder geval niet te benijden. Aan de ene kant moeten ze ervoor zorgen dat de gezondheidssystemen niet instorten en dat veel mensen als gevolg daarvan sterven. Aan de andere kant mogen radicale beschermingsmaatregelen zoals een lockdown niet te lang duren, omdat anders de economische en maatschappelijke schade onherstelbaar zou zijn.

Maar hoe zou een versoepeling er concreet uit kunnen zien?
Het beleid zou geleidelijk kunnen worden gevoerd, d.w.z. versoepeling en, indien nodig, omkering. Dit is waarschijnlijk de enige manier om het leven weer op gang te brengen. In dit verband zouden uitgebreide hulpprogramma's moeten worden opgestart.

Er worden wereldwijd enorme hulppakketten samengesteld... Ik bedoel steun die verder gaat dan de tot nu toe genomen maatregelen.

Laten we de Duitse federale regering als voorbeeld nemen. Zij heeft een aanvullende begroting van 122,5 miljard euro goedgekeurd. Ze belooft directe steun te verlenen aan micro-ondernemingen en subsidieert onder andere tijdelijke werkloosheid - te weinig? Ik ga ervan uit dat de kosten uiteindelijk meer dan 300 tot 400 miljard euro zullen bedragen; gezien de omvang van de crisis is er waarschijnlijk geen alternatief.

Wat is de situatie in andere landen?
Deze bevindingen zouden voor bijna alle landen moeten gelden. Begrotingsdiscipline is tegenwoordig geen prioriteit meer. De tekorten zullen drastisch toenemen. De overheidsuitgaven zullen exploderen, terwijl de inkomsten zullen dalen. In de eurozone bedraagt de staatsschuld al 84 procent van het bruto binnenlands product, ongeveer 15 procentpunten boven het niveau aan het begin van de financiële crisis in 2008.

Hoe schat u de economische situatie in Zuid-Europa in?
Vooral de Zuid-Europeanen hebben het zwaar te verduren, met name omdat zij in de zomer met aanzienlijke verliezen in het toerisme worden bedreigd. Maar Duitsland zal ook hard worden getroffen door de crisis - het zal nog lang duren voordat de auto-industrie zich herstelt. Bovendien is de kans groot dat de consumptie in elkaar stort. Zelfs als de economie zich de komende jaren aanzienlijk zou herstellen, zullen de nationale schuldratio's niet terugkeren naar het niveau van voor de crisis.

Hoe kunnen de overheidsbegrotingen dan eigenlijk worden gefinancierd?
De centrale banken zullen hun soepele monetaire beleid voor onbepaalde tijd moeten voortzetten. Er is geen andere manier.

Wat betekent dit voor beleggers?
Voor de Corona-crisis noemden we de beginnende jaren twintig een decennium van financiële repressie . Deze ontwikkeling zal nu nog sneller en meer uitgesproken zijn dan verwacht.

Kan u dat verduidelijken?
De exploderende staatsschuld moet permanent door de centrale banken worden gefinancierd. De Amerikaanse Federal Reserve (Fed) en de Europese Centrale Bank (ECB) gaan al "all in". Krimpende capaciteiten en hogere inkoopprijzen en productiekosten zouden de inflatie snel moeten opdrijven. Nulrente minus enkele procenten inflatie resulteert in een negatieve reële rente , en houders van staatsobligaties en spaarrekeningen worden waarschijnlijk sneller onteigend dan aan het begin van het jaar te verwachten was. Maar financiële repressie betekent ook hogere belastingen en een groeiende invloed van de overheid. Vastgoedbezit zal het meest getroffen worden.

Hoe zit het met de aandelen?
Die kunnen ook te lijden hebben van hogere vennootschapsbelastingen en overheidsregulering van bedrijven. De landen zullen er echter op letten dat ze ook in de toekomst aantrekkelijk blijven als vestigingsplaats voor bedrijven - en zullen daarom niet overdrijven. Hoewel de turbulentie op de markten waarschijnlijk nog niet voorbij is, zijn aandelen de belangrijkste activaklasse voor het immuniseren van activa tegen financiële repressie, gevolgd door goud.

Vreemd genoeg is het goud tijdens de turbulentie in maart bij momenten sterk teruggevallen - waarom?
Daar is een relatief goede verklaring voor: na een sterke stijging van de koers aan het begin van de crisis hebben de beleggers hun goudreserves verminderd om aan hun betalingsverplichtingen te voldoen. De prijs is vervolgens weer gestegen. Dit fenomeen kon ook al tijdens de financiële crisis worden waargenomen. Maar: steeds meer mensen zullen waarschijnlijk de ware omvang van de crisis onderkennen. De ontwikkeling van de goudprijs zou dit in de komende jaren moeten weerspiegelen.

Waar moeten beleggers in de toekomst bijzondere aandacht aan besteden?
Als je alleen naar de risico's kijkt, kan je de rijkdom niet behouden, laat staan vergroten, zeker niet als er belastingen en inflatie aan toegevoegd worden. Wie zo bang is dat hij niet durft te investeren, komt in een gevaarlijke impasse terecht, met een nog groter verlies als gevolg. Miljoenen mensen moesten toekijken hoe hun spaargeld wegsmolt in tijden van hoge inflatie.

Maar moet een belegger zich niet focussen op de risico's?
Zoals ik al zei: niet uitsluitend. Uiteindelijk gaat het altijd om het afwegen van kansen en risico's - de mantra van onze beleggingsfilosofie. Tot op de dag van vandaag geeft het nog steeds vorm aan de manier waarop we werken. "Risicovrije" beleggingen zoals geldmarktfondsen of rekeningsaldi kunnen op de lange termijn heel goed risicovol zijn; risicovolle beleggingen zoals aandelen zijn op de lange termijn doorgaans "veilig". Het hangt af van hoe uitgebreid men het begrip risico definieert. In ieder geval moet iedereen die de verantwoordelijkheid voor het vermogen van derden op zich neemt zich niet verschuilen achter (pseudo-)wetenschappelijke methoden, maar risico's en kansen afwegen met de voorzichtigheid van een ondernemer. De belangrijkste vraag in dit verband is immers: wat kan er misgaan en hoe kan ik het vermogen beschermen tegen permanente verliezen zonder het winstpotentieel op lange termijn in gevaar te brengen?

En, hoe kan men zich beschermen tegen permanente verliezen zonder het potentiële rendement op te geven?
Net als mensen hebben ook activa of effectenportefeuilles een immuunsysteem. Het geeft hen weerstand tegen exogene schokken die uit het niets komen...

... maar hoe definieert u een goed immuunsysteem. Wat maakt het anders?
De portefeuille moet verstandig gediversifieerd zijn, de individuele effecten moeten een aantrekkelijke kwaliteit/waardeverhouding hebben en voldoende liquide zijn om voldoende manoeuvreerruimte te bieden. Met kwaliteit bedoelen we de omvang en de zekerheid van de toekomstige kasstromen en de substantie (solvabiliteit) van de investering. De waarde meet hoeveel hiervan nog niet in de prijs is inbegrepen. Kwaliteitsinvesteringen overtreffen het gemiddelde op de lange termijn - vooral als ze tegen een aantrekkelijke prijs werden aangekocht.

Hartelijk dank voor het gesprek.

JURIDISCHE INFORMATIE

Dit document dient onder meer als marketingmateriaal.

De informatie in dit document en de meningen die erin worden geuit, weerspiegelen de standpunten van Flossbach von Storch Invest S.A. op het moment van publicatie en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Informatie over toekomstgerichte uitspraken weerspiegelt de opvattingen en toekomstverwachtingen van Flossbach von Storch Invest S.A. Desalniettemin kunnen de feitelijke ontwikkelingen en resultaten aanzienlijk afwijken van de verwachtingen. Alle informatie is met zorg samengesteld. Er kan echter geen garantie worden gegeven voor de juistheid en volledigheid. De waarde van een belegging kan dalen of stijgen en het is mogelijk dat u het geïnvesteerde bedrag niet terugkrijgt.

In het verleden behaalde resultaten zijn geen betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten.

Dit is geen aanbod om effecten te kopen of erop in te schrijven. De informatie en de schattingen in dit document vormen geen beleggingsadvies. De waarde van elke belegging kan dalen of stijgen en het is mogelijk dat u het ingelegde bedrag niet terugkrijgt. Voordat u een mogelijke investering doet, moet u met uw adviseur overleggen.

De informatie is onderworpen aan copyright, handelsmerk en industriële eigendomsrechten. Vermenigvuldiging, distributie, het beschikbaar stellen voor het ophalen of het online beschikbaar stellen van de video (overdracht naar andere websites), geheel of gedeeltelijk, in gewijzigde of ongewijzigde vorm, is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van Floosbach von Storch Invest S.A.. De omvang van de toestemming moet dan in acht worden genomen en er moet worden verwezen naar de herkomst van de reproductie en de rechten van Flossbach von Storch Invest S.A.

© 2023 Flossbach von Storch . Alle rechten voorbehouden .