20.05.2022 -
Wanneer de inflatie hoog is, worden centrale banken geacht voor prijsstabiliteit te zorgen. Maar deze taak wordt overal ter wereld anders aangepakt.
Of het nu in de VS, de eurozone of zelfs in het rustige Nieuw-Zeeland is: de inflatie kent dezer dagen maar één richting – de opwaartse. In veel landen in de wereld haasten de consumentenprijzen zich van record naar record: in maart bedroeg de inflatie in de VS bijvoorbeeld 8,5 procent, in de eurozone 7,4 procent en in Nieuw-Zeeland 6,9 procent. De inflatiedoelstelling van twee procent die door de centrale banken in de drie valutazones wordt nagestreefd, is een ver vooruitzicht geworden. Ten laatste nu zouden de verantwoordelijken voor het monetaire beleid duidelijke tegenmaatregelen moeten nemen.
Feit is dat de inflatie in veel landen begint toe te slaan. Aanhoudend hoge consumptieprijzen kunnen niet alleen op de consumptieve vraag wegen, maar ook investeringen worden in dergelijke fasen vaak uitgesteld – een test voor de economie en de werkgelegenheid. In het verleden is gebleken dat renteverhogingen een doeltreffend instrument zijn om de inflatie te bestrijden. Niettemin reageren de drie centrale banken zeer verschillend op de stijging van de inflatie en volgen zij elk hun eigen overwegingen.
De Reserve Bank of New Zealand werd in 1934 opgericht en heeft als doel de inflatie tussen één en drie procent te houden. De leiders van het land hebben zich er namelijk vast toe verbonden de inflatie, die ook hier sterk is gestegen, zo snel mogelijk weer in de richting van de inflatiedoelstelling te brengen. Tijdens de afgelopen vier bijeenkomsten zijn de belangrijkste rentetarieven steeds verhoogd. Van 0,25 procent in oktober 2021 zijn ze al gestegen tot 1,5 procent in april 2022. Verdere renteverhogingen zijn vast ingepland. Hun monetaire-beleidsstrategie is gebaseerd op de overtuiging dat het op lange termijn minder schadelijk is de rentevoeten vroegtijdig en zo nodig iets meer te verhogen dan de risico's van een aanhoudende inflatie te dragen. De strategie van Nieuw Zeeland is beproefd, old school, zo te zeggen.
De centrale bankiers van Nieuw-Zeeland volgen het voorbeeld van de Duitse Bundesbank. Zijn op stabiliteit gerichte monetaire beleid wordt beschouwd als een succesvol model voor de inflatie van de jaren zeventig. In de loop van de oliecrises steeg de inflatie, die in Duitsland toen al hoog was, opnieuw. De Bundesbank reageerde met stijgende rentetarieven en aanvaardde op korte termijn een extra last voor de economie in deze onzekere tijd. Zij deed dit echter in de overtuiging dat lage rentevoeten alleen op korte termijn de werkgelegenheid zouden kunnen helpen. Op middellange termijn zouden de lasten van hoge inflatiepercentages zwaarder wegen dan de voordelen.
Deze overwegingen hebben de realiteitstoets met succes doorstaan. Zo werden na de eerste olieprijsschok de basisrentetarieven verhoogd van drie tot zeven procent als gevolg van de toegenomen inflatie, zodat de groei pas in 1976 terugkeerde naar het oude niveau. De fase van stagnatie heeft zich echter minder in Duitsland voorgedaan dan bijvoorbeeld in de VS. In de Verenigde Staten en andere landen trachtten de centrale banken de negatieve gevolgen van de olieprijsschokken voor de arbeidsmarkt op te vangen met een expansief monetair beleid. In vergelijking met Duitsland was het resultaat daar echter een permanent hogere inflatie zonder lagere werkloosheid. De oude weg van Nieuw-Zeeland zou daarom wel eens de juiste kunnen blijken te zijn.
Het mandaat van de Europese Centrale Bank (ECB) is nauw gebaseerd op het succesvolle model van de Duitse Bundesbank. Eigenlijk. Het hoofddoel van de ECB is te zorgen voor prijsstabiliteit. Maar tot nu toe is daar weinig van te merken. Naar verwachting zal de aankoop van effecten door de ECB in het derde kwartaal worden beëindigd. Pas dan is er uitzicht op een eerste renteverhoging.
Waarom is Christine Lagarde, hoofd van de centrale bank, zo terughoudend? Omdat de ECB de economische vooruitzichten op korte termijn als zeer onzeker beschouwt. De oorlog in Oekraïne en de economische sancties die daarmee gepaard gaan, kunnen een recessie uitlokken. Het probleem met deze overwegingen is dat de focus van het monetaire beleid op de economische vooruitzichten op korte termijn de centrale bank in een gevoel van "onmacht om te handelen" brengt. Aldus manoeuvreert zij zich in een conflict van doelstellingen dat haar duidelijke mandaat van prijsstabiliteit in gevaar brengt. In plaats van de inflatie te bestrijden, die duidelijk veel te hoog is, vreest zij de economische gevolgen op korte termijn van een minder expansief monetair beleid. Op deze manier wordt nauwelijks recht gedaan aan de erfenis van de Duitse Bundesbank.
Het monetaire beleid van de VS gaat moediger te werk. Op grond van haar mandaat wordt zij geconfronteerd met een soortgelijk conflict van doelstellingen als de ECB zichzelf tegenwoordig oplegt. Want naast de inflatiedoelstelling van twee procent streeft de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) nog een tweede doel na: volledige werkgelegenheid. In het kader van haar zogeheten "tweeledige mandaat" moet de Fed bij het nemen van beslissingen altijd met beide doelstellingen rekening houden. Indien dus hoge inflatiecijfers zouden samengaan met een zeer hoge werkloosheid, stelt zich het dilemma. Met stijgende rente kan de inflatie worden tegengegaan, maar het gevaar neemt toe dat de economie stagneert, zodat de werkloosheid waarschijnlijk zal toenemen – althans op korte termijn.
Gelukkig vormt deze potentiële wisselwerking in de huidige situatie geen belemmering. De hoge inflatie in de VS van meer dan acht procent staat de laatste tijd tegenover een sterke arbeidsmarkt, waar ongeveer zes miljoen werklozen tegenover een goede elf miljoen vacatures staan. De eerste renteverhoging in maart tot een bandbreedte van 0,25 tot 0,5 procent was dan ook slechts het begin van een renteverhogingscyclus. Verdere rentestappen zullen volgen.
De buitengewone inflatiedynamiek zet de centrale banken wereldwijd onder druk. Hoeveel en hoe snel zij de rente in de komende maanden en jaren zullen verhogen, is moeilijk te voorspellen – vandaag meer dan ooit.
Centrale banken wier uitgesproken aandacht voor de economie en de werkgelegenheid een vastberaden bestrijding van de inflatie in de weg staat, kunnen uiteindelijk aan een waanvoorstelling worden blootgesteld. Immers, indien hoge inflatiecijfers niet kunnen worden beteugeld, is de economische schade die zij op korte termijn trachten te vermijden, voorgeprogrammeerd op middellange termijn. De Turkse consumenten, die in maart 2022 met een inflatie van 61,1 procent werden geconfronteerd, zullen dit waarschijnlijk beamen.
JURIDISCHE INFORMATIE
Dit document dient onder meer als marketingmateriaal.
De informatie in dit document en de meningen die erin worden geuit, weerspiegelen de standpunten van Flossbach von Storch Invest S.A. op het moment van publicatie en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Informatie over toekomstgerichte uitspraken weerspiegelt de opvattingen en toekomstverwachtingen van Flossbach von Storch Invest S.A. Desalniettemin kunnen de feitelijke ontwikkelingen en resultaten aanzienlijk afwijken van de verwachtingen. Alle informatie is met zorg samengesteld. Er kan echter geen garantie worden gegeven voor de juistheid en volledigheid. De waarde van een belegging kan dalen of stijgen en het is mogelijk dat u het geïnvesteerde bedrag niet terugkrijgt.
In het verleden behaalde resultaten zijn geen betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten.
Dit is geen aanbod om effecten te kopen of erop in te schrijven. De informatie en de schattingen in dit document vormen geen beleggingsadvies. De waarde van elke belegging kan dalen of stijgen en het is mogelijk dat u het ingelegde bedrag niet terugkrijgt. Voordat u een mogelijke investering doet, moet u met uw adviseur overleggen.
De informatie is onderworpen aan copyright, handelsmerk en industriële eigendomsrechten. Vermenigvuldiging, distributie, het beschikbaar stellen voor het ophalen of het online beschikbaar stellen van de video (overdracht naar andere websites), geheel of gedeeltelijk, in gewijzigde of ongewijzigde vorm, is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van Floosbach von Storch Invest S.A.. De omvang van de toestemming moet dan in acht worden genomen en er moet worden verwezen naar de herkomst van de reproductie en de rechten van Flossbach von Storch Invest S.A.
© 2023 Flossbach von Storch . Alle rechten voorbehouden .
Nederlands 
